KONECKIE FARAONY
Końskie. To mało znane 21-tysięczne miasto położone w północno - zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Wbrew swojej nazwie, Końskie słyną nie z konia, a...z faraonów. W tym mieście znajduje się tajemnicza budowla zwana "Egipcjanką",ozdobiona posągami czterech spoglądających na miasto faraonów.
Budynek Oranżerii "egipskiej", potocznie zwany przez mieszkańców Końskich Egipcjanką, znajduje się w zachodniej części zespołu pałacowo - parkowego im. Tarnowskich. Zespół ten został wzniesiony przez Kanclerza Wielkiego Koronnego, Jana Małachowskiego w latach 40. XVIII w. jako barokowa rezydencja w typie entre cour et jardin ( pomiędzy dziedzińcem a ogrodem). Zaprojektowano wówczas i wybudowano pozostałe do dziś dwa prostokątne skrzydła pałacowe, o kształcie ćwierćelipsy, zakończone pawilonami: dwie altany, glorietta oraz bajeczny, nie zachowany już dziś mostek nad nieistniejącym również kanałem.
Największej rozbudowy i modernizacji siedziby rodowej Małachowskich dokonano sto lat później.Obszar parku powiększono w kierunku zachodnum i północno zachodnum. W 1825 roku do Końskich przyjechał zdolny, dwudziestosześcioletni włoski architekt Maria Lanci ( 1779-1975) na zaproszenie hrabianki Anny Małachowskiej( żony Stanisława). Zaprojektował wiele innych ciekawych budowli w Polsce: Zamek w Dzikowie koło Tarnobrzega, Międzyrzecu Podlaskim, "Yellow Inn" - były budynek ambasady włoskiej w Warszawie. Pracował równiez przy modernizacji Złotej Kaplicy w poznańskiej Katedrze.Całe swoje życie spędził w Polsce, gdzie umarł w Warszawie 12 listopada 1875 roku.
Dokonał gruntownej zmiany charakteru zespołu pałacowo - parkowego. Zaprojektowany został ogród w stylu angielskim, na obszarze którego wybudowano kilka budowli. Jedną z nich hjest Oranżeria egipska.
Oranżeria egipska stanowi osobliwy i wyjątkowy zabytek rzadkiego w Polsce egiptyzującego nurtu architektury. W naszym kraju zachowały się tylko dwa tego typu obiekty: Światynia Egipska w północnej części Parku Łazienkowskiego w Warszawie oraz Oranżeria w Końskich.
Opisując ten zabytek, trzeba wspomnieć o jego twórcy. Projektantem był słynny włoski architekt Francesco Lanci. Lanci, kończąc budowę koneckiej "Egipcjanki" miał 31 lat, był absolwentem Akademii Świętego Łukasza w Rzymie. Gruntownie przestudiował 24 tomowe dzieło "Opisanie Egiptu" będącego zbiorem badań architektury i kultury egipskiej dokonanej przez 150 naukowców, którzy brali udział w wyprawie Napoleona do Egiptu w 1798 roku. Zaczerpniete wzorce i motywy wykorzystał projektowaniu Oranżerii - Świątyni Egipskiej w Końskich.
Budynek Oranżerii został wzniesiony w zachodniej części parku, zorientowany jest dłuższą osią w kierunku wschód - zachód. Ma wymiary 54,75 m x 7,25m. Pośrodku byłej oszkolonej galerii południowej znajduje się wejście główne, ozdobione niszami, gzymsem, płaskorzeźbą i hieroglifami egipskimi.


Fot. Egipcjanka. Galeria 10 okien z palmowymi kapitelami.
Arkadowe fasady wsparte sa na podporach zwieńczonych palmowymi kapitelami ( liście papirusu). Elewacja wschodnia i zachodnia mają konstrukcje słupów w niszach których znajdują się posągi faranów z dynastii Amenofisów.Ściana południowa jest rozczłonkowana przez 23 podłużne oknasięgające do samej podstawy budynku. Rozmieszczenie okien jest asymetryczne. Portal wejsciowy dzieli elewację na dwie nierówne części. W południowo - zachodniej części budynku znajduje się 10 okien, w południowo wschodniej - 13. We wnękach pylonów ( słupów) w części elewacji południow - wschodniej, południow zachodniej oraz przy wejściu zachowały się pseudohieroglify. W lewym dolnym rogu znajduje się logogram w kartuszu, przestawiający ptaka. Znaczenie tego symbolu jest nieznane.


Fot. Posąg Faraona - Memnona z dynastii Amenofisów umieszczony w narożnej wnęce pylonu.
Nie mamy informacji, czy Lanci znał staroegipski i czy te hieroglify faktycznie są wiernym odpowiednikiem starożytnych znaków. W czterech pylonach narożnych we wnękach spoczywają kamienne Figury faraonów. Są to posagi Memnonów z dynastii Amenofisów.Czas okrutnie się z nimi obchodzi, posągi niszczeją: odpada farba, widać kriuzenie budulca, z którego wyrzeźbiono figury. Obawiam się, że bez przeprowadzonej gruntownej renowacji nasze koneckie faraony nie dożyją następnego wieku.
Za czasów Małachowskich i Tarnowskich budynek pełnił funkcję gospodarczą. Znajdowała się tutaj cieplarnia, w której uprawiano rośliny ozdobne (cytrusy, figi). Po II wojnie światowej budynek podupadł, była to ruina z warzywniakiem.
Pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłegowieku dokonano gruntownej modernizacji i powiększenia  budynku. Dobudowano skrzydło północne w formie wydłużonego prostokąta, w którym dziś znajdują się pomieszczenia zaadaptowane przez Miejsko - Gminny Dom Kultury. Zachowaną do dziś częścią zabytkową jest elewacja południowa, łącząca dwa pylony. W tej części znajdują się dwie duże sale. Stan prawny budynku jest nieuregulowany, ponieważ o zwrot majątku starają sie dawni właściciele - rodzina tarnowskich. Organem reprezentującym skarb państwa jest Starostwo Powiatowe w Końskich.
Reasumując, Oranżeria "egipska" nalezy do najciekawszych i najrzadszych budowli nurtu egiptyzującego w Polsce. Posągi faraonów - Memnonów są swoistą wizytówką miasta. Nieznane, niedoceniane towarzyszą codziennemu życiu konecczan od ponad dwóch stuleci. Są już w niezbyt dobrej kondycji, ale wciąż czekają na tych wszystkich, którzy by chcieli je odwiedzić nie w mieście koni, ale w miescie faraonów - w KOŃSKICH.

Autor: Jacek Dopieralski. Kopiowanie, publikacja tylko za zgodą autora.

Artykuł ten można przeczytać na stronie http://ciekawe-miejsca.net

ZAPOMNIANE UZDROWISKO
Zapomniany kurort położony wśród sosnowego lasu nad malowniczą rzeką Czarną.Wille w stylu szwajcarskim, prak zdrojowy oraz dawny zmodernizowany budynek Pensjonatu. Tyle pozostało po sławnym w całej Polsce międzywojennym uzdrowisku - Czarnieckiej Górze. Miejsce tętniące kiedyś życiem dziś przypomina cichą is pokojną miejscowość wypoczynkową, w której można również dobrze odpocząć.
Położenie
Czarniecka Góra położona jest w powiecie koneckim, w północnej częśćiwojewództwa świętokrzyskiego. Miejscowość oddalona jest 2 km od Stąporkowa, 14 km od Końskich oraz około 50 km od Kielc. Położona na wzniesienu o wysokości 330 m nad rzeką Czarną. Według opisu przewodnika z 1923 r .Czarniecka Góra  " to miejscowość podgórska, otoczona malowniczymi stokami Gór Świętokrzyskich, pokrytych przepysznym latem iglastym, w obszarze ponad pół miljona morgów"
Historia uzdrowiska
Uzdrowisko Czarniecka Góra zostało założone przez łódzkiego lekarza Michała Misiewicza w 1892 r. Docenił on dogodny mikroklimat wsi oraz właściwości lecznicze wody z miejscowego źródła.Wybudowano zakład przyrodoleczniczy w skład którego wchodziły: Internat(pensjonat dla kuracjuszy), budynek hydropatii(zakład wodolecznictwa), park zdrojowy ze źródłem Św. Stefana oraz drewniane wille w stylu szwajcarskim. Śmierć Misiewicza w 1910 roku przerwała rozwój uzdrowiska.W 1911 roku Pani Misiewicz, wdowa po Michale wraz z lekarzem W. Miklaszewskim postanowiła kontynuować tradycje przyrodolecznicze w Czarnieckiej Górze.Nowa właścicielka zdecydowała się na wybudowanie nowych obiektów: Pensjonatu(Internatu) i kompleksu wodolecznictwa. Budynki zostały oddane do użytku jesienią w 1911 roku. Nowy obiekt dwupiętrowego pensjonatu był murowany. Był zaopatrzony w zimną i gorącą wodę, elsktryczność i kanalizację. Na każdym piętrze znajdowała się szklana weranda zwrócona na południe. Jednorazowo w gmachu mogło mieszkać 50 kuracjuszy.
Budynek hydropatii(wodolecznictwa) był także nowo wybudowany, został połączony długą krytą werandą z Internatem. W środku zakładu było ujęcie wody kierowanej z pobliskiego źródełka Św. Stefana. Wyposażenie zakładu jak na tamte czasy było średnio bogate: "wanny emaliowane", natryski wodne o regulowanej temperaturze.
Park zdrojowy był uporządkowany. Składał się z dwóch części. W górnej części znajdowało się źródełko o obramieniu o kształcie serca., woda stąd wypływająca nosiła nazwę "sercówki". Z tej części parku otoczonej lasem iglastym płynął strumień do małego jeziorka położonego pośrodku parku zdrojowego.
Po lewej stronie strumyka znajdował się plac zabaw, boiska do gry w krykieta oraz korty tenisowe.Dolna część parku to uporządkowane aleje wytuczone wśród drzewostanu mieszanego: sosny, brzozy. Było to ulubionje miejsce spacerów kuracjuszy.
Lata trzydzieste minionego wieku to okres największego rozwoju uzdrowiska w Czarnieckiej Górze. Rocznie przybywało tutaj około 10tys kuracjuszy z całej Polski(Łódź, Warszawa), Francji, Rosji i Jerozolimy.W kurorcie wypoczywałay takie znane osobistości jak: premier Sławoj Składkowski, Stefan Starzyńskie, Bolesław Prus i aktorka Jadwiga Smolarska.
Wybuch II Wojny Światowej przerwał rozwój kurortu. Po 1945 roku Czarniecka Góra utraciła statut uzdrowiska. Dodatkowo rozpoczęta eksploatacja górnicza rud żelaza w pobliskiej Błotnicy przyczyniła się do obniżenia poziomu wód gruntowych, w wyniku której uległo zniszczeniu źródełko Św. Stefana.
Po wojnie w 1946 roku powstał w Czarnieckiej Górze Dom Wypoczynkowy dla Lekarzy i Farmaceutów, który funkcjonował tutaj do 1953 roku. Następnie w budynkach zespołu wodoleczniczego była siedziba Prewntorium Przeciwgruźliczego dla dzieci.
Lata 1989 - 1995 to przeprowadzony generalny remont, gdzie wyremontowano dawny budynek Pensjonatu, 9 lat póżniej na miejscu zakładu wodoleczniczego wybudowano nowoczesny basen. Od 2002 roku istnieje tutaj Świętokrzyskie Centrum Rehabilitacji.


Fot. Czarniecka Góra. Park Zdrojowy z dawnym Internatem, budynkiem dla kuracjuszy.
Po zdrowie
Wilgotny żywiczny mikroklimat, który został doceniony przez założyciela Czarnieckiej Góry doktora Misiewicza charakteryzuje się stosunkowo niskim cisnieniem atmosferycznym, co powoduje intensywne pocesy parowania. Powietrze nasyca się dużą ilością pary wodnej, która łączy się z produktami transpiracji lasu iglastego ( aromatyczny pył żywicy leśnej.)
Są to sprzyjające warunki leczenia wielu dolegliwości i schorzeń.
W kurorcie lat międzywojennych leczono tutaj choroby nerwowe, układu oddechowego, choroby serca i układu krwionośnego, choroby pęcherza i nerek, przemiany materii.Zakład nie przyjmował osób chorych psychicznie.
Czarniecka Góra dziś
Mała osada letniskowa - Czarniecka Góra położona nad rzeką Czarną bezpowrotnie utraciła swoje pierwotne funkcje uzdrowiskowe. Jednak ze względu na niezmieniony mikroklimat w dalszym ciągu jest miejscowością gdzie można odpocząć wdychając czyste nieskażone powietrze. Pobliskie zbiorniki wodne sa rajem dla wędkarzy oraz lasy pełne bogactwa runa leśnego. Świętokrzyskie Centrum Rehabilitacji nawiązuje do dawnych czasów uzdrowiska, pobliskie drewniane szwajcarskie wille w dalszym ciągu czekają na gości z Polski i Europy....

Autor: Jacek Dopieralski. Kopiowanie, publikacja tylko za zgodą autora.

Jeśli zechcą Państwo przeżyć pełną wrażeń wyprawę pieszą lub rowerową, warto wybrać się w Góry Świętokrzyskie. Pasmo to rozpościera się na Wyżynie Kieleckiej na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Więcej o samym parku narodowym znajdzecie Państwo na jego oficjalnej stronie: http://www.swietokrzyskipn.org.pl/. Widziany z dużej odległości masyw górski sprawia wrażenie niewysokiego, jednak wędrowanie po nim ugruntuje Państwa w przekonaniu, że niełatwo go pokonać. Najwyższym łańcuchem górskim są Łysogóry z charakterystycznymi gołoborzami, a szczytem – Łysica, mierząca 612m n. p m. oraz Łysa Góra, znana też pod nazwą Święty Krzyż (595 m n.p.m.). Do atrakcji tego regionu można zaliczyć ośrodki jazdy konnej, ścianki wspinaczkowe, organizowane spływy kajakowe, a zimą – możliwość skorzystania z wyciągów narciarskich.
W Górach Świętokrzyskich koniecznie powinni Państwo zobaczyć Gołoborza, wejść na Łysicę, a na Łysej Górze odwiedzić pobenedyktyński klasztor, który od wieków był i jest miejscem kultu ze względu na przechowywane od czasów Bolesława Chrobrego relikwie Świętego Krzyża. Stąd też wywodzi się nazwa klasztoru i całego pasma górskiego. W klasztorze mogą Państwo zobaczyć zbiory zgromadzone w Muzeum Misyjnym i Muzeum Przyrodniczo-Leśnym. Niezapomniane wrażenie sprawiają wędrówki szlakami w dzikiej Puszczy Jodłowej, okraszonymi starymi drewnianymi kapliczkami. Aby bez pośpiechu odwiedzić wszystkie miejsa, które do zaoferoniania ma ten piękny region, dobrze przeznaczyć na urlop więcej czasu i uprzednio zarezerwować nocleg. Bogatą ofertę nocelegową znajdziecie Państwo np. na stronie: 

Legendy mówią o odbywających się na Łysej Górze sabatach czarownic, w czasach pogańskich w miejscu tym uprawiano także praktyki religijne. U podnóża Łysej Góry w Nowej Słupi co roku odbywa się festyn archeologiczny Dymarki Świętokrzyskie. Główną atrakcją jest wytop żelaza w dymarkach – piecach ziemnych metodą stosowaną przed dwoma tysiącami lat.

Ze względu na budowę geologiczną w Górach Świętokrzyskich występuje wiele jaskiń, z których największa to Jaskinia Raj. Do atrakcji turystycznych tego regionu można zaliczyć Park Jurajski w Bałtowie i najstarszy w Polsce Dąb Bartek. U podnóża gór w Oblęgorku mogą Państwo zwiedzić Muzeum Henryka Sienkiewicza, mieszczące się w dworku podarowanym pisarzowi przez polskie społeczeństwo, natomiast w niedalekim Strawczynie urodził się i uczył się w Ciekotach pisarz, Stefan Żeromski.

Konary koło Klimontowa 16.05- 25.05.1915
W region Ziemi Staszowskiej Pierwsza Brygada Legionów przybyła 14 maja przeprawiając się przez Czarną. Żołnierze okopali się na przedpolu Staszowa. Kontakt bojowy Legioniści nawiązują 19 maja. Do walki dochodzi z oddziałami rosyjskimi pomiędzy wsiami Grabowice, Płaczkowice, Wola Konarska, Kozinek. W czasie krwawych walk zginął śmiertelnie ranny kapitan Kazimierz Piątek "Harwin". Wobec braku wsparcia artyleryjskiego Austriaków, Polacy wycofują się. Dowódca Pierwszego Pułku major E. Śmigły - Rydz traci czterdzieści procent żołnierzy. Tak wspominał bitwę młody legionista - "Cała przestrzeń od Przepiórkowa, Małżyna aż za Swojków i Włostów objęta była ogniem... Wzgórze Kozinkowskie i sąsiadujący z nim las stanowiły oś całej pozycji. Po obu stronach tego miejsca w ciągu następnych dni przeginały się krwawiące skrzydła bitwy, samo zaś ono stało się jednym wielkim grobem, nad którym krakały wrony i pryskał grad żelaza."
23 maja Pierwsza Brygada Piłsudskiego przeprowadza kontratak. Legioniści wzięli ok dwustu dziewiętnastu jeńców rosyjskich. Wobec wyczerpania obu walczących stron bitwa przeszła w walkę pozycyjną. Linia frontu przebiegała wzdłuż doliny rzeki Koprzywianka. Rosjanie wycofali się dopiero 23 czerwca 1915 roku.


Fot.  Pomnik upamiętniający bitwę pod Konarami 16 - 25.05.1915

W bitwie pod Konarami Pierwsza Brygada poniosła olbrzymie straty: zginęło 104 żołnierzy, w tym dziewięciu oficerów. 400 było rannych, 50 uznano za zaginionych.

Czy Jeremi Wiśniowiecki spoczywa w kryptach świętokrzyskich?

Prawda czy legenda ?

Każdy z nas zna postać legendarnego księcia Jaremy. W barwny sposób przedstawił go Henryk Sienkiewicz w pierwszej części Trylogii - "Ogniem i Mieczem" jako niestrudzonego obrońcę wschodnich rubieży Rzeczypospolitej XVII w.

Wycieczki z całej Polski, które przybywają do klasztoru świetokrzyskiego na Łysej Górze, oglądają przeszkloną trumnę, w której spoczywa według legend Jeremi Michał Wiśniowiecki.
Kim był Jeremi Wiśniowiecki?
Ród Wiśniowieckich wywodził się od brata Jagiełły Dymitra, zwanego "Korybutem". Stąd też przydomek w nazwisku.
Książe Michał Jeremi urodził się w 1612 roku, jako syn Michała Starosty Owruckiego i Raisy córki Jeremiego Mohyły hospodara mołdawskiego. Według opisu Henryka Sienkiewicza, był wzrostu prawie małego, szczupły.Po matce odziedziczył cerę białą i krucze włosy. Oczy miał duże i spokojne, w których czaiły się gromy. Został wcześnie osierocony. Dzięki stryjowi Konstantemu otrzymał gruntowne wykształcenie. W 1632 roku  po uzyskaniu samodzielności przeszedł na wiarę katolicką ( porzucił prawosławie).
Mówił o sobie, że jest stworzony do wojny a nie do perory.Był świetnym żołnierzem i dobrym dowódcą. Prowadził wiele wypraw wojennych na własną rękę.W 1646 roku został mianowany wojewodą ruskim. W latach 1648 - 1651 tj w pierwszym okresie wojny powstania Chmielnickiego przewodził stronnictwu wojennemu. Zwycięstwa nad Zbarażem(30.06.1649) i Beresteczkiem (28-30.06.1651) przyniosły mu wielką chwałę oraz mit bohaterskiego wodza Rzeczypospolitej. Nazwano go pogromcą Kozaków. Zyskał wielki mir wśród szlachty polskiej oraz wielką nienawiść wśród ludności kozackiej.


Fot. Jeremi po śmierci
Zmarł nagle w czasie wyprawy przeciw Chmielnickiemu 20.08.1651 roku w obozie wojskowym w Pawłoczy na Ukrainie. W testamencie polecił: "Zaznaczam aby ciało moje w wiszniowieckim nowo wymurowanym kościele miało depozytorium".
Woli księcia nie spełniono. Ze względu na niebezpieczeństwo sprofanowania zwłok przez Kozaków, którzy zbliżali się w stronę pierwotnego grobu jeremiego w Sokalu, księżna Gryzelda przewiozła trumnę do Sanktuarium Świętokrzyskiego i złożyła ją w grobowcu Oleśnickich.


Fot. Jeremi za życia.
Przyczyny śmierci w Pawłoczy?
Obecnie przyjmuje się trzy przyczyny śmierci księcia Jeremiego. Według kronik umarł w wyniku zatrucia organizmu po niefortunnym zmieszaniu spożytych ogórków oraz ich popiciu miodem...." z pragnienia ogórków zjadł, potym miodu się napił. Z czego żołądek się zepsował  i w gorączkę wpadł.Drugą przyczyną jego śmierci mogła być choroba: cholera lub biegunka - w obozie wcześniej już zanotowano kilkanaście przypadków zgonów.
Co niektórzy kronikarze i historycy dopatrywali się otrucia trucizną - arszenikiem. Podejrzewano o to hetmana wielkiego koronnego Mikołaja Potockiego będącego w sporze z Jeremim.W wyniku rozejścia się plotki na temat rzekomego zatrucia oraz protesty wojska znajdującego się w obozie pawłoczowskim dokonano sekcji zwłok, po której stwierdzono: "kiszki tak łojem oblane jak u wieprza nie mogą być tłustsze, serce tak tłustość oblała, że szpilka nie było gdzie tknąć...".Po badaniach wykluczono otrucie.
Kto śpi w krypcie świętokrzyskiej?
10 września 1980 roku ekipa lekarzy z Medycyny Sądowej Akademii Krakowskiej  pod przewodnictwem prof. Jana Widackiego dokonała ponownej sekcji zwłok. Po otwarciu trumny stwierdzono, że głowa oderwana jest od tułowia, lewa ręka wyłamana w stawie barkowym, cały korpus męski zachowany w całości i zmumifikowany. Zwłoki w stanie całkowitego strupieszczenia były nie ubrane, przykryte róźnymi rodzajami tkanin  w tym połówką damskiego gorsetu. Obejrzano ponownie jamę brzuszną, nie stwierdzono w niej wcześniejszej sekcji zwłok. Wzrost zmarłego oszacowano na 160 - 163 cm, oględziny ciała i jamy brzusznej wykazały, że zwłoki należały do człowieka otylego.
W wyniku analizy metody węgla C (chronometrii radiowęglowej) przeprowadzonej przez Instytut Politechniki Śląskiej w Gliwicach stwierdzono, że zwłoki pochodzą z trzeciej dekady XVII w. Druga zastosowana metoda radiologiczna, polegająca na zbadaniu głowy wyjętej z trumny wykazała wiek 50-55 lat. Metody superprojekcji  nie zastosowano ze względu na brak oryginalnych portretów.
Reasumując, zwłoki spoczywające w krypcie świętokrzyskiej mogą być zwłokami Jeremiego Wiśniowieckiego.Przemawiają za tym następujące fakty: wzrost i postura są takie same jak u żyjącego Księcia, ciało pochodzi z trzeciej dekady XVII w., czyli okresu w którym żył i umarł Wiśniowiecki.
Są także argumenty, które nie potwierdzają tożsamości Księcia: metoda radiologiczna wskazuje na wiek 55 lat ( Jarema umarł w wieku 39 lat), po wtórnej sekcji zwłok nie stwierdzono śladu arszeniku w organizmie oraz otwarciajamy brzusznej w czasach śmierci bohatera tego opowiadania. Jak widac badania są dwuznaczne zaś interpretacja dowolna. My przewodnicy świętokrzyscy reprezentujący Region Świętokrzyski podążamy za legendą. Przedstawiamy postać spoczywającą w kryptach jako postać Księcia Jeremiego Wiśniowieckiego.